ქვედა ვექტორები კომბინაციებში

ქვედა ვექტორები კომბინაციებში

ჩვენ უკვე განვიხილეთ ზედა ვექტორების კომბინაციები, ასევე განვიხილეთ ზედა და ქვედა ვექტორების შეთავსება, კომბინაციები და სცენარები. გასარჩევი დაგვრჩა ქვედა ვექტორების კომბინაციები.

როგორც უკვე იცით ქვედა და ზედა ვექტორების სიმბიოზირება ქმნის სცენარს. რას ნიშნავს სცენარი? ესაა საყრდენი (წამყვანი) ქვედა ვექტორის და ყველაზე გამოკვეთილი ზედა ვექტორის სიმბიოზირება მრავალვექტორიან ადამიანში. ამ დროს ერთი ზედა და ერთი ქვედა ვექტორი ქმნიან წამყვან სცენარს, ამ ვექტორების შეთავსებით მიღებული თვისებები ხდება წამყვანი ამ ინდივიდისთვის. ხოლო დანარჩენი ვექტორები ვლინდებიან ძირითადი სცენარის შემავსებელ ნაწილებად.

მაგრამ რა ხდება მაშინ, როცა ადამიანს რომელსაც აქვს ორი ან მეტი ქვედა ვექტორი და არ ერთვის არცერთი ზედა ვექტორებიდან? როგორ კომბინირდებიან მხლოდ ქვედა ვექტორები ერთიმეორესთან და რა თავისებურებებს გვაძლევს ეს კომბინაციები სცენარის კუთხით?

როგორც წესი ამ დროს წამყვანი და საყრდენი (არსებობის შემთხვევაში) ხდება ურეთრალური ვექტორი (რადგან მისი თვისებები დომინანტურია), ხოლო ურეთრალური ვექტორის არარსებობის შემთხვევაში კანი, ან ანალი, იმის მიხედვით, თუ  რომელია მეტად განვითარებული, ან რომლის თვისებებიც გაძლიერებულია ნაციონალური მენტალიტეტის, ან ოჯახური დაშენების შედეგად.

ანალ-ურეთრალი

ეს ორი ვექტორი ერთი შეხედვით თვისობრივად კონტრარულები არიან, მათი ფუნქციებიც კი წინააღმდეგობრივია. ანალური ფსიქოტიპის ფუნქცია წარსულია. წარსული ცოდნის, ფასეულობების, ტრადიციების შენახვა, დაცვა, შენარჩუნება. ურეთრალური ვექტორის არსი მომავალია, ეს კი ავტომატურად გულისხმობს წარსულის და აწმყოს რღვევას. თუ სურვილის ბუნებიდან გამომდინარე შევხედავთ, მაშინ ამ ორ ვექტორს შორის რა თქმა უნდა არსებობს წინააღმდეგობრიობა. როდესაც ამ ორი ვექტორის თვისებები ერთ ადამიანშია თავმოყრილი, ეს ნიშნავს, რომ ამ ადამიანში ფუნქციურად დევს წარსულისკენ ყურებაც და მომავლისკენ გაძღოლის სურვილიც. ანალური ვექტორი ამ ადამიანს მთელი ძალით ექაჩება უკან, წარსულისკენ. ურეთრალური ვექტორი კი ასევე მთელი ძალით წინ ითრევს, რაც ქმნის შინაგან კონტრარულობას.

თუმცა ამ წინააღმდეგობის მიღმა არის ერთი განსაკუთრებულობა, ორივე მათგანი დროის მეოთხედის ვექტორია (ერთი მეოთხედის ვექტორები კი გარეგნული განსხვავების მიუხედავად ერთმანეთს იდეალურად ავსებენ), წარსული და მომავალი დროის ღერძზე ერთიან დროის ხაზს ქმნის. ხოლო ამ ორი ვექტორის ერთ ადამიანში სიმბიოზირება იძლევა უნიკალურ ფსიქიკას, რომელსაც აქვს როგორც ჯგუფის მომავლის დანახვის, ისე წარსულის გამოცდილების გათვალისწინების უნარი.

უკვე აღვნიშნეთ, რომ ურეთრალური ვექტორი დომინანტია და მისი სურვილები დომინირებს ყველა სხვა ვექტორის სურვილზე (გარდა სმენისა). ამიტომ როდესაც ერთ ადამიანს აქვს ორივე ვექტორი (ანალური და ურეთრალური), ეს ადამიანი უმეტესად თავს ავლენს როგორც ურეთრალი, ხოლო ანალური ვექტორის სურვილები ვლინდება როგორც შემავსებელი ფაქტორი. მაგალითად ეს იქნება ურეთრა, რომელიც უკანმოუხედავად კი არ მიდის წინ, არამედ ითვალისწინებს წარსულის გამოცდილებასაც.

სწორი განვითარებისას, ანალ-ურეთრალები არ არიან ერთვექტორიანი ურეთრალებივით აწყვეტილები, ანალური ვექტორი მათ აძლევს სიდინჯეს, ინფორმირებულობას და წარსულის გამოცდილების გათვალისწინების უნარს. მეორე მხრივ ურეთრალური ვნების წყალობით, ანალური ვექტორი ახერხებს საკუთარი თვისებების მაქსიმუმამდე განვითარებას. ანალური ნებისყოფა და ურეთრალური მიზანსწრაფულობა, ამ კომბინაციის მატარებელ ადამიანს რეალიზაციის განსაკუთრებულ პოტენციალს აძლევს.

თუმცა თუ ურეთრალური ვექტორი ვერ განვითარდა, ან ბავშვობაში გადაჭარბებული ზეწოლის გამო მოხდა ამ ვექტორის დათრგუნვა, ამ დროს საყრდენი ვექტორი ურეთრალურიდან ანალურ ვექტორზე გადადის. ძირითადად ეს ხდება მაშინ, როდესაც ანალ-ურეთრალს ყავს ანალის ვექტორიანი მამა სადისტური ტენდენციებით. ასეთი ანალი მამრი ავტორიტეტებით აზროვნებს, მისთვის მიუღებელია შვილის ურეთრალური მოუთოკავობა და ავტორიტეტებისადმი უპატივცემულობა. ამ დროს იწყება ჭიდილი: ურეთრალი – ქედმოუხრელია, ანალი – გაუტეხელი. ისინი ერთმანეთს ისე ეტაკებიან, როგორც ქვა და რკინა. ამ დროს ვირებთ ორი შესაძლო სცენარიდან ერთერთს: 1. ანალ-ურეთრალი კიდევ უფრო აწყვეტილი ხდება, ის მთლიანად თრგუნავს საკუთარ თავში ანალურ თვისებებს, თუმცა გადამეტებული აწყვეტილობის გამო, ვეღარ ახერხებს გახდეს სრულფასოვანი ბელადი. 2. სადისტური ტენდენციების მატარებელი ანალი მამა, ახერხებს შვილში ურეთრალური თვისებების გასრესას. ამ დროს ანალ-ურეთრალ ბავშვში საყრდენი იცვლება და გადადის ანალურ ვექტორზე. ურეთრალური ვექტორი კი მთლიანად განუვითარებელი რჩება. ასეთი ანალ-ურეთრალი მთელი ცხოვრება ერთვექტორიანი ანალივით იქცევა, თუმცა მუდმივად აწუხებს აუვსებელი ურეთრალური თვისებები.

ანალ-ურეთრალის კომბინაციაში შეგვიძლია დავაკვირდეთ ძალზე იშვიათ, მაგრამ არსებულ მოვლენას: ესაა შემთხვევა, როცა დაბალ ტემპერამენტიანი ანალ-ურეთრალი, არის მაღალტემპერამენტიანი ანალების ჯგუფში. ამ დროს აღმოჩნდება, რომ ადამიანს, რომელიც თავს ბელადად შეიგრძნობს, არ აქვს საკმარისი ძალა, რომ თავისზე გაცილებით მარალტემპერამენტიან ანალებთან ბელადობა შეძლოს. ამიტომ ანალ-ურეთრალს ეცვლება საყრდენი ვექტორი და წამყვანი ურეთრალური ვექტორიდან, საყრდენი ჩამოდის არა დომინანტ, მაგრამ მოცემულ შემთხვევაში უფრო გამოსადეგ ანალურ ვექტორზე. ეს რა თქმა უნდა უცნაური ანალის ვექტორიანი იქნება, არც ისე ჩვეულებრივი, რომ შეხედავთ მის ქცევაში ბევრი რამ გაუგებრად მოგეჩვენებათ. მაგრამ თუ წარმოიშვა სტრესული სიტუაცია, განსაკუთრებით ისეთი რომელიც სიცოცხლისთვის სარისკო და სახიფათოა, როდესაც საჭიროა დაუყოვნებლივი რეაქცია და არ არსებობს სხვა გამოსავალი… ასეთ დროს ის მყისიერად რეაგირებს და აჩვენებს ნამდვილ ურეთრალურ ქმედებას. გარეგნულად ისევ ანალი ჩანს, მაგრამ შინაგანად ურეთრალი არსად არ წასულა და საფრთხის დროს სულ სხვა სიმძლავრესა და რეაქციის სისწრაფეს ავლენს. თუმცა გაითვალისწინეთ, რომ ეს ყველა ანალის ვექტორიანში ასე არ მუშაობს და თუ ურეთრალური ვექტორი არ გაქვთ, ის ვერც სტრესის და ვერც სხვა შემთხვევაში თქვენში არ გამოჩნდება. ხოლო თუ ურეთრალური ვექტორი გაქვთ, ის მაშინაც შესამჩნევია, როდესაც საყრდენი სხვა ქვედა ვექტორზეა გადასული.

 პირველ რიგში შევხედოთ რაშია ამ ვექტორების არსი. თუ ამ ვექტორებს შევხედავთ დროის კუთხით ანალური ვექტორის არსი იქნება წარსული, კანის – აწმყო. თუ ამ ფსიქოტიპების არსს წარმოვიდგენთ დროის პირობით ღერძზე, მაშინ ანალური ვექტორი ამ ღერძზე დაიკავებს დროის უზარმაზარ მონაკვეთს, მთელ წარსულს. ხოლო კანის ვექტორი – დატანილი იქნება პაწაწინა წერტილის სახით. რატომ? იმიტომ რომ აწმყო, დროის მხოლოდ პაწაწინა, ფიქსირებულ მონაკვეთს მოიცავს და მუდმივად ცვალებადია. წამის შემდეგ აწმყო განსხვავებულ ფორმას იღებს, ხოლო წინა წამი უკვე წარსულის საკუთრებაა.

რა თავისებურებებს გვაძლევს ეს შტრიხები ფსიქიკის თვალსაზრისით? ანალური ფსიქოტიპის ფსიქიკა მიდრეკილია წარსულის შესწავლისა და დაარქივებისკენ. ის იღებს წარსულის მთელ ინფორმაციას, აწესრიგებს, ახარისხებს, ინახავს გონების ,,კარტოთეკაში“ და ასე მოწესრიგებულად გადასცემს მომავალ თაობას. ბუნებრივია ამ ფუნქციის შესრულებას უზარმაზარი მოცულობის ფსიქიკა, გამძლეობა და ნებისყოფა ჭირდება. ანალის ვექტორიანებს შეუძლიათ საათობით ჯდომა, საათობით კითხვა, ერთი სამუშაოს შესრულება ხანგრძლივი დროის მანძილზე. ეს ყველაფერი კი გვაძლევს მოცულობით, დინჯ, მაგრამ მყარ და მტკიცე ფსიქიკას.

კანები პირიქით სწრაფები, მოქნილები და გაქნილები არიან. ისინი აწმყოს ხალხია, აწმყო კი ყოველწამს იცვლება. კანის ვექტორი ფორმას აძლევს მატერიას აწმყოში, მაგრამ აწმყო ცვლადია. გარემო, მოცემულობები თავბრუდამხვევი სისწრაფით იცვლება, კანურმა ფსიქოტიპმა კი ამ ცვლილებებს უნდა აუწყოს ფეხი. თუ გარემო შეიცვალა და კანის ვექტორიანმა მასთან შეგუება ვერ მოასწრო, ის იმას ნიშნავს, რომ ის ზედმეტად ნელია, რომ ჩამორჩა, ეს კი იმის ნიშანია, რომ ის ვერ ახერხებს საკუთარი ფუნქციის შესრულებას. კანებს არ აქვთ საათობით ერთი და იმავე საქმის შესრულების სურვილი. ეს არც შეუძლიათ და არც ჭირდებათ. მათი ფსიქიკა მოქნილი და გარემოსთან მაქსიმალურად სწრაფად ადაპტირებადია.

რა ხდება როდესაც ეს ორი ვექტორი ერთიანდება ერთ ადამიანში? ეს არის წარსულისა და აწმყოს, გამოცდილებისა და პრაგმატიზმის, სიდინჯისა და მოქნილობის გაერთიანება. ერთვექტორიან ანალს შეუძლია გამოცდილება დააგროვოს, მაგრამ უჭირს მისი პრაქტიკაში გამოყენება. ერთვექტორიანი კანი პრაგმატულია, მაგრამ გამოცდილების დაგროვება უჭირს და არც მოთმინების უნარი გააჩნია. ანალ-კანი კი გამოცდილებას და პრაგმატიზმს აერთიანებს. მას აქვს უნარი არა მხოლოდ დააგროვოს გამოცდილება, არამედ შეუძლია მისი პრაქტიკაში გადმოტანა და ეფექტურად გამოყენება. ანალი კანს ინფორმირებულებასა და გამოცდილებას ძენს, კანი ანალს – ეფექტურობას და პრაგმატიზმს. ერთიანობაში კი ქმნიან მძლავრ ფსიქიკას, რომელიც ბევრად უფრო ადვილად უმკლავდება ლანდშაფტის სირთულეებს, ვიდრე ერთვექტორიანი კანი, ან ერთვექტორიანი ანალი.

თუმცა არის ერთი თავისებურება. ანალის ვექტორიანი ნებისმიერ ქმედებას მთელ ცხოვრებაზე თვლის, მისი ნებისმიერი საქმიანობა მთელ ცხოვრებაზეა გადანაწილებული. კანის ვექტორიანი მხოლოდ დღეისთვის ცხოვრობს, ყველაფერი აქ და ახლა სურს და არც მოთმინებით გამოირჩევა, თუ მის ქმედებას დაუყოვნებლივი რეზულტატი არ აქვს, ის საქმეს მაშინვე ანებებს თავს. ქმედების კუთხით ანალ-კანები ერთგვარად ამ ორი ფსიქოტიპის შუალედს წარმოადგენენ. ერთი მხრივ მათ არ შეუძლიათ ქმედების რეზულტატს მთელი ცხოვრება ელოდნენ, მაგრამ მეორე მხრივ აცნობიერებენ, რომ ნებისმიერ ქმედებას შედეგის მოსატანად გარკვეული დრო ჭირდება. მოკლედ თუ ვიტყვით, ანალ-კანებს შეუძლიათ დაელოდონ საკუთარი ქმედების შედეგს, მაგრამ არა მთელი ცხოვრების მანძილზე (არამედ რაღაც გონივრული დროით).

სცენარები კანის და ანალური ვექტორების კომბინირებისას

როგორც იცით ანალური და კანის ვექტორები თვისობრივად კონტრარულები არიან, ამიტომ მათი კომბინაციისას ადამიანში საკმაოდ ხშირად ვხვდებით შინაგან კონფლიქტს. ეს განსაკუთრებით ხშირია მაშინ, როდესაც სცენარი გარდამავალია.

რატომ არ შეიძლება სცენარში სამი ან ოთხი ვექტორი? იმიტომ რომ სცენარს ქმნის საყრდენი ვექტორი ქვემოთ და ინტელექტის ტიპი ზემოთ (აქედან საყრდენი ვექტორი უპირობო აუცილებლობაა). ინდივიდი რეალიზდება სცენარის გარშემო, ანუ მასში იკვეთება სარეალიზაციო ფორმაცია. დანარჩენი ვექტორები არ იკარგება, არამედ ხდება ამ სცენარის შემავსებელი. თუ სცენარზე რომელიმე სხვა (არასცენარული) ვექტორი დიდი დროის განმავლობაში ახდენს იმდენად დიდ გავლენას, რომ სცენარი გარდამავალია, ეს ნიშნავს: 1. პიროვნება არაა ჩამოყალიბებული, ის გაფანტულია და დაკარგულია საკუთარ სურვილებში. 2. ინდივიდი რჩება სრულიად არარეალიზებული. 3. ინდივიდს აქვს მძიმე რღვევები საყრდენ ვექტორებში 4. ინდივიდს აქვს სმენის ვექტორი რომელიმე ქვედა ვექტორის (რომელიც არაა სცენარში, მაგრამ სმენის სრული განუვითარებლობის გამო ახდენს სცენარზე გავლენას), რომელიმე ერთი თვისების, ან სურვილის მდგომარეობაში.

გარდამავალი სცენარი მხოლოდ იმას ამბობს, რომ პიროვნება არაა ფორმირებული სცენარში (სცენარი გაორებულია), ანუ მას უჭირს ადაპტირდეს და რეალიზდეს ერთი რომელიმე სცენარით. შედეგი კი ისაა, რომ თუ ასე გაგრძელდა და სცენარი არ ფორმირდა, ეს ინდივიდი დარჩება გაორებული და შესაბამისად არც ისე რეალიზებული.

მაგალითად ადამიანს აქვს ანალური, კანის და სმენის ვექტორები. ამ დროს ის სცენარით უნდა იყოს ან კან-სმენა, ან ანალ-სმენა. ანუ კარგ შემთხვევაში სცენარს ქმნის ერთი ზედა და ერთი ქვედა ვექტორი, ხოლო დანარჩენი ვექტორები არიან სცენარის შემავსებელნი. რა ხდება თუ ასე არ არის და ეს ადამიანი თავს ავლენს ხან ანალ-სმენად და ხანაც კან-სმენად? ამ დროს ფორმირდება მძიმე შინაგანი კონფლიქტი. შინაგანი კონფლიქტით წარმოშობილი გაორებული სცენარი ადამიანს ხელს უშლის რეალიზდეს. რადგან მისი სურვილები და ქცევითი მოდელი არეულია და მერყეობს ხან ერთ, ხან მეორე სცენარში.

აქ ჩნდება კითხვა: შეიძლება თუ არა რომ ანალ-კანს, რომელსაც ერთვის რომელიმე ზედა ვექტორი (მაგალითად სმენა), სცენარი ბუნებრივად შეეცვალოს (მაგალითად ანალ-სმენას, დროთა განმავლობაში დაუფორმირდეს კან-სმენის სცენარი, ან პირიქით)?

დიახ, შეიძლება. ეს შეიძლება მოხდეს როგორც ბუნებრივი, ისე ნეგატიური ფაქტორების ზეგავლენით.

ბუნებრივი ფაქტორებია: სოციუმის შეცვლა (მაგალითად ანალ-კან-სმენა, რომელსაც აქვს ანალ-სმენის სცენარი, მოხვდა კან-სმენების გარემოში, ან იმ ქვეყანაში, სადაც მენტალიტეტი კანურია. ამ შემთხვევაში, გარკვეული დროის შემდეგ ამ ადამიანს შეიძლება სცენარი ბუნებრივად შეეცვალოს და გახდეს კან-სმენა), განვითარების დონის შეცვლა (მაგალითად: კანურ მენტალიტატში მცხოვრებმა ანალ-კანმა, რომელსაც კანის ვექტორში არსებული სტრესის გამო, საყრდენად ჰქონდა ანალური ვექტორი, გაიარა თერაპია, ან მოხვდა განვითარებული კანების გარემოში და ამის წყალობით მას მოეხსნა კანური სტრესი, ან მისი კანის ვექტორი უკეთ განვითარდა).

ნეგატიური ფაქტორებია: ლანდშაფტის ჭარბი ზეწოლა, რაც იწვევს ვექტორის ,,გასრესას“ (მაგალითად: ანალ-კანს, ჰყავს ერთვექტორიანი ანალი მამა სადისტური ტენდენციებით, რომელიც ბავშვს სცემს, კანის ვექტორის დამახასიათებელი ნებისმიერი ქცევისთვის. ამ დროს კანის ვექტორი ითრგუნება და საყრდენი ვექტორი ხდება ანალი, მაგრამ ეს ხდება არა ბუნებრივად, არამედ მშობლის ძალადობრივი ჩარევით. იგივე ხდება მაშინ, თუ მშობლის ჩარევით მოხდება ანალური ვექტორის დათრგუნვა და საყრდენი გახდება კანი). ვექტორული ნევროზის, ან სტრესის ფორმირება (მაგალითად: ანალ-კანის ცხოვრებაში – რომელსაც საყრდენად აქვს ანალური ვექტორი – მოხდება ისეთი სტრესული ფაქტი, რაც გამოიწვევს ანალურ ვექტორში მძიმე სტრესის ფორმირებას, ან ანალურ ვექტორში განვითარების დონის უკან დაწევას, რის გამოც სცენარში გადმოვა კანის ვექტორი).

დასკვნის სახით საჭიროა აღვნიშნოთ, რომ როდესაც ადამიანს აქვს როგორც კანის, ისე ანალური ვექტორი, არასწორია – რომელიმე მათგანის სცენარში არსებობა აპრიორი ნეგატიურ ფაქტად განვიხილოთ. ნაგატიურია მხოლოდ ის შემთხვევა, როდესაც ერთერთი მათგანი სცენარშია მეორის დაზიანების ხარჯზე, ან ხდება სცენარის არაბუნებრივი გზით შეცვლა.

ავტორი: სერგო ღამბაშიძე