ვექტორების კომპლიმენტარულობა

ვექტორების კომპლემენტარულობა

იმ განსაზღვრების თანახმად, რომელსაც სვფ იძლევა, კომპლემენტარული ვექტორები – ეს არის ვექტორები ერთი მეოთხედიდან, რომლებიც ერთმანეთს ავსებენ თავიანთი თვისებებით. კომპლემენტარულობის და კონტრასტულობის დამოკიდებულებები აქ ეფუძნება სვფ-ს რვაზომიანი მოდელის აგების ზოგად პრინციპს, რომელიც მოიცავს: 1.განზენის ძირითად სისტემურ პოსტულატს იმის შესახებ, რომ ნებისმიერი დაკვირვებადი რეალობის აღსაწერად საკმარისია ოთხი მახასიათებელი: სივრცის, დროის, ენერგეტიკული და ინფორმაციული; 2. განზენ-ტოლკაჩოვის მატრიცას, სადაც ვ.ტოლკაჩოვის აღმოჩენილი 8 ვექტორი, 8 ეროგენული ზონა გადანაწილებულია 4 მეოთხედზე.

ი.ბურლანის რვაზომიანი მოდელი შექმნილია ფიზიკური სამყაროს (არაცოცხალი, მცენარეული, ცხოველური, ადამიანური) ყველა დონის აღსაწერად და იწყება არაცოცხალი ბუნების 8 საბაზისო ელემენტიდან განზენის მატრიცის 4 მეოთხედის ჩარჩოში. ადამიანის აღსაწერად ეს მიდგომა საშუალებას იძლევა ყოველ მეოთხედში გამოვყოთ ექსტრავერტული და ინტრავერტული ვექტორები (ვ.ტოლკაჩოვი), ანუ მეოთხედის შიდა და გარე ნაწილები.

ს ი ვ რ ც ი ს მეოთხედი – კანის და კუნთის ვექტორები

დ რ ო ი ს მეოთხედი – ანალური და ურეთრალური ვექტორები

ი ნ ფ ო რ მ ა ც ი ი ს მეოთხედი – სმენის და ვიზუალური ვექტორები

ე ნ ე რ გ ი ი ს მეოთხედი – ყნოსვის და ორალური ვექტორები

ინფორმაციის მეოთხედი – სმენის და ვიზუალის ვექტორები

მხოლოდ ვიზუალურ და სმენით ვექტორებშია სურვილი, რომელიც მიმართულია გარე სამყაროს შესაცნობად. მათ შორის განსხვავება არის იმაში, რომ ვიზუალური ვექტორი ცდილობს ხილული თვალით შეიმეცნოს ფიზიკური სამყარო, ხოლო სმენის ვექტორი – მისი არსებობის მიზეზებს, გამოხატულს აბსტრაქციულ კატეგორიებში. ამიტომ ინტელექტუალურად განვითარებული ვიზუალის ვექტორიანი ადამიანები, როგორც წესი მიისწრაფიან მეცნიერებისაკენ, სადაც საჭიროა მეტი დაკვირვება, გარეგანი გამოვლინების შესწავლა, აღწერა (გეოგრაფიის, ფერწერის ისტორიის, არქეოლოგიის, კულტუროლოგიის და ა.შ). მათ აინტერესებთ ყველაფერი ის, რაც რაც შეიძლება დავინახოთ თვალებით. სმენის ვექტორიანები კი რეალიზდებიან ისეთ მეცნიერებებში, როგორიცაა: ფიზიკა, მათემატიკა, ფილოსოფია, ე.ი. ხსნიან სამყაროს შინაგან კანონზომიერებას.

სმენით და ვიზუალურ ადამიანებს შორის განსხვავება უცებ გვხვდება თვალში. ვიზუალი ადამიანი ფლობს უზარმაზარ ემოციურ ამპლიტუდას, რომელიც ნებას აძლევს მას მთლიანად შეიწოვოს ფერთა და ფორმათა მრავალფეროვნება ირგვლივ. ის, როგორც წესი, გულღიაა, მაღალ განვითარებისას გააჩნია უნარი შეიგრძნოს სხვა ადამიანების ემოციები, თანაუგრძნოს, შეიბრალოს, შეიყვაროს. სმენა-ადამიანი პირიქით, აბსოლუტურად უემოციოა, ცივია, ხშირად მისთვის დამახასიათებელია სახის სრული ამიმია. სმენაში არ არის ვიზუალური გულღიობა, არამედ არის მთლიანად თავის შინაგან მდგომარეობებში ჩაღრმავება. ესენი ნამდვილი ეგოცენტრულები არიან, რომლებისთვისაც არ არის საინტერესო სხვისი გრძნობები და განცდები. მაგრამ იმავე დროს სმენა-ადამიანი ფლობს გონების ფილოსოფიურ საწყობს, აბსტრაქციულ ინტილექტს. მის გონებას შეუძლია ოპერირება მოახდინოს იმის, რაც არ შეილება დავინახოთ სახიერად, არამატერიალური კატეგორიებით.

შემეცნება – ეს არის ის ამოცანა, რომელსაც სმენისა და ვიზუალის ადამიანები ერთობლივად, ხელიხელჩაკიდებულნი წყვეტენ. სმენური ფილოსოფიური სკოლები არსებობდნენ მხოლოდ ვიზუალური კულტურის განვითარების ბაზაზე, ხოლო სახელგანთქმული სმენური აღმოჩენები ბუნების მეცნიერების არეალში ასე თუ ისე ეფუძნებოდნენ ემპირიულ სმენურ დაკვირვებებს. სმენურ და ვიზუალ ადამიანს (რომელთაც გააჩნიათ დაახლოებით ეთნაირი განვითარება) შორის – როგორც წყვილში ასევე ჯგუფშიც – ურთიერთმიზიდულობა თითქმის გარანტირებულია, ამასთან ერთად სმენა ადამიანს მუდამ გააჩნია დიდი ზეგავლენა ვიზუალზე. ეს გავლენა შეიძლება იყოს როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითიც.

განვითარებული სმენა-ვიზუალი ადამიანი – ეს მუდამ ძლიერი ორმაგი ინტუიციის მფლობელია. ასეთი ადამიანები განსაკუთრებით მრავლადაა გამოჩენილ სწავლულთა, ფილოსოფოსთა, მუსიკოსთა, მწერალთა შორის, ოდნავ ნაკლები – კულტურისა და ხელოვნების მოღვაწეთა შორის. სმენის ვექტორი უნარიანია საუკეთესოდ გაუკეთოს თავის თავს რელიზირება ვიზუალურ არეალში, იქ თავისი აქცენტების დამატებით, ქმნის ახალ მიმართულებებს გამომგონებლობით ხელოვნებაში (აბსტრაქციონიზმი, კუბიზმი, სუპრემატიზმი), საესტრადო სიმღერაში (როკ-მუსიკა), კინოში (ფანტასტიკა, სოციალურ–ფილოსოფიურ მიმდინარეობები კინოში) და სხვა ბევრში, ხოლო ვიზუალური ვექტორი იძლევა კარგ საფუძველს ნებისმიერ სმენურ ძიებებში, განსაკუთრებით მეცნიერულში. მეტიც, ასეთი ადამიანებისათვის ასეთი საქციელის ხასიათიც შესაბამისად იქნება მოწესრიგებული. გულშემატკივრობა და ემოციონალური გულღიობა განვითარებულ და რეალიზირებულ სმენა-ვიზუალი ადამიანისთვის ადვილად იცვლება მთლად თავის თავში ჩაღრმავებით, როცა ის ისწრაფვის განცალკევებისაკენ და სიჩუმისაკენ, როგორც აუცილებელი პირობა, გონების მიპყრობით თავის შინაგან მდგომარეობებზე.

მთარგმნელი: Ruslani Lorchoshvili